به گزارش خبرنگار ایمنا، در ساختار اقتصادی هر کشور و جامعه ای تجارت خارجی به عنوان یک رکن اساسی و مهم تلقی می شود. کشور ما نیز از این رهگذر دور نیست و همواره مسئولان تاکید فراوانی بر افزایش صادرات و ارزآوری برای کشور داشته اند. همچنان که شعار امسال نیز ” رونق تولید” نامگذاری شد و بی شک بدون رونق تولید و کسب وکار تولیدکنندگان داخلی، کارآفرینی و استفاده از نیروی کار به ویژه تحصیل کرده‌ها، صادرات (غیر نفتی و جدای از صادرات مواد اولیه و خام) قوام نمی گیرد.

هرچند شرایطی که کشور ما با آن دست و پنجه نرم می کند عادی نیست و حتی به گفته مسئولان در جنگ اقتصادی نیز به سر می بریم. از طرفی درگیر تحریم های ریز ودرشت آمریکا و از طرف دیگر با اقتصاد داخلی که بیمار از سم مهلک رکود تورمی است، دست به گریبان هستیم. در این بین قطعا نقش تسهیل‌گرانی همچون صندوق ضمانت صادرات بیش از پیش مورد توجه قرار می گیرد. کمااینکه برخی کارشناسان نیز یکی از راهکارهای کمک به شرایط حال حاضر کشور را آموزش نیروی کار و تغییر فاز تحصیل‌کردگان جامعه از پایه تئوری به عملی می دانند. اما در مورد اینکه چقدر صندوق ضمانت صادرات در انجام رسالت خود موفق بوده و بخش آموزش توانسته نقش خود را در پرورش نیروی کار آشنا به محیط کار به درستی ایفا کند، گفت‌وگویی با علی میرجمالی، مدیر مرکز آموزش بازرگانی و نماینده کارگزاری صندق ضمانت صادرات ایران در استان اصفهان داشتیم که در ادامه می‌خوانید:

با توجه به شرایط اقتصادی حاکم بر جامعه و وضع تحریم‌ها و رسالت تسهیل‌گری تجارت خارجی صندوق ضمانت صادرات، این صندوق برای کمک و فراهم آوردن تسهیلات برای صادرکنندگان چگونه وارد عمل شده است؟

به طور خلاصه، رسالت صندوق ضمانت صادرات که به لحاظ ساختاری از زیرمجموعه‌های وزارت صنعت، معدن و تجارت محسوب می‌شود، حمایت از صادرات بوده و در حوزه واردات هیچ گونه فعالیتی ندارد.

این صندوق در جهت کمک به صادرات خدمات متعددی را به صادرکنندگان ارائه می‌دهد به طور مثال زمانی که فروشنده ایرانی می‌خواهد کالایی برای خریدار خارجی ارسال کند، اولین قدم اعتبارسنجی خارجی شرکت خریدار است، بنابراین فروشنده طی نامه ای از صندوق ضمانت صادرات ایران درخواست اعتبارسنجی خریدار را کرده و صندوق نیز با ارسال درخواستی به همتای خود در آن کشور یا منطقه مربوطه، استعلام مالی و بانکی شخص را طلب می‌کند.

پس از آن، طی هفت روز کاری پاسخ این درخواست به همراه مواردی همچون گردش مالی شخص و موارد مربوط به صندوق ضمانت صادرات ایران ارسال می‌شود و صندوق نیز با ارسال نامه ای به درخواست کننده از پایان فرآیند اعتبارسنجی و سقف ضمانت صندوق جهت صادرات خبر می‌دهد.

خدمت دیگری که صندوق به صادرکنندگان ارائه می‌دهد “بیمه” است؛ تفاوت این بیمه با بیمه‌های بازرگانی در این است که بیمه‌های بازرگانی بیشتر در حوزه حوادث ورود پیدا می‌کند و ریسک‌های سیاسی، تغییر ناگهانی ارز، جنگ بین دو کشور و استنکاف از پرداخت را پوشش نمی‌دهد درحالی که بیمه صندوق ضمانت صادرات این موارد را در بر می گیرد.

فقط سال ۹۷ در استان اصفهان حدود ۳۸ میلیون دلار اعلام خسارت گزارش شده است.

یکی دیگر از خدمات صندوق ضمانت صادرات، ضمانت صادرکننده برای تولیدکننده است. فرض کنید صادرکننده ای قصد خرید کالا از تولیدکننده و صادرات آن محصول را دارد اما مبلغ ریالی محصولات را پس از صادرات به تولیدکننده پرداخت خواهد کرد؛ ضمانت پرداخت وجه خرید کالا توسط صادرکننده را صندوق ضمانت صادرات می‌تواند انجام دهد.

خدمت دیگری که صندوق ضمانت صادرات برای کمک به صادرکننده ارائه می‌دهد، صدور ضمانت نامه اعتبار بانکی برای صادرکننده در هنگامی است که صادرکننده قصد دریافت وام دارد.

همچنین این صندوق در راستای کمک به صادرکننده، نقد کردن چک‌های بانکی برای بازرگانان داخلی را انجام می دهد. هنگامی که خریدار به جای پرداخت پول نقد به صادرکننده ایرانی، از چک استفاده می‌کند و بازرگان ایرانی امکان قبول چک نداشته و به وجه نقد نیاز دارد، صندوق ضمانت صادرات با استعلام چک و تحت شرایطی، به بازرگان ایرانی وجه نقد پرداخت کرده و فرایند نقد کردن چک را خود پیگیری می‌کند؛ شرایط خدمات صندوق، طبق شرایط هر سال تغییر می‌کند.

با وجود تمام قابلیت هایی که ذکر شد اما به دلیل کاملا دولتی بودن ساختار صندوق ضمانت صادرات، عملکرد این صندوق بسیار کند است؛ به عنوان مثال گاهی مدت زمان هفت روزه پاسخ دهی صندوق به درخواست کننده بیشتر زمان می‌برد و بنابراین صادرکننده ایرانی به دلیل پاسخ دادن به مشتری خود مجبور به انصراف و نادیده گرفتن درخواست خود در صندوق ضمانت صادرات است که پیش‌تر نیز به آن اشاره شد.

مرکز آموزش بازرگانی استان چقدر در تحقق شعار خود که ” آموزش اثر بخش کلید تحول در بخش کسب و کار” است، موفق بوده؟

طبق آماری که هر سال در اسفندماه از آموزش‌های ارائه شده در مرکز گرفته می‌شود، حدود ۲۷ تا ۳۰ درصد از کل رویدادهای آموزشی مرکز در حوزه آموزش بازرگانی بین الملل و از این مقدار حدود ۶۰ درصد از رویدادها، در حوزه صادرات است.
این موضوع حاکی از تمرکز تخصصی مرکز آموزش بازرگانی بر حوزه صادرات و واردات است و سایر دوره‌ها و موارد آموزشی به نوعی مکمل و پشتیبان این دوره‌ها هستند.

یکی از مشکلاتی که در حال حاضر وجود دارد این است که تصور عام درباره مراحل ورود یک شخص به حوزه بازرگانی بین‌الملل این است که این شخص باید ابتدا به تحصیل در رشته مدیریت بازرگانی بپردازد درحالی که فارغ التحصیلان این رشته بیشتر بر محور “بازاریابی” تمرکز دارند تا بازرگانی و بنابراین در خصوص بازرگانی بین الملل نیز اطلاعات زیادی کسب نمی‌کنند.

دراین صورت شخص مجبور است به محیطی غیر از فضای آکادمیک دانشگاهی وارد شود که مرکز آموزش بازرگانی این فضا را برای چنین افرادی فراهم می‌کند. همانگونه که شعار مرکز آموزش بازرگانی به درستی مطرح شد، این مرکز بر این عقیده است که هنگام انجام یک کار باید روش درست آن را نیز بدانید؛ در غیر این صورت هم شخص آسیب می‌بیند و هم به اقتصاد کشور لطمه می زند.

رابطه فعالان اقتصادی ما با کتاب چطور است؟ کتاب تا چه اندازه جایگاه خود را میان این افراد حفظ کرده است؟

در خصوص استفاده بازرگانان و فعالان اقتصادی از کتاب باید به این نکته اشاره کنم که در حوزه بازرگانی بین الملل، الزاما با مطالعه کتاب نمی‌توان فعالیت اجرایی انجام داد و تنها می‌توانید اطلاعات خود را افزایش ‌دهید اما یکی از کتاب‌هایی که بیشتر مورد استقابل قرار گرفت کتاب‌های مرتبط با تجارت با کشورها است.

مجموعه‌ای از کتاب‌ها تحت عنوان “کتاب‌های سبز” توسط وزارت امور خارجه منتشر می‌شود و مجموعه‌ای نیز توسط سازمان چاپ و نشر وزارت صمت به چاپ می‌رسد که در آن‌ نتایج تحقیقات درباره تجارت با کشورهای مختلف به رشته تحریر درآورده شده است.

بنابراین طیف کتاب‌های بازرگانی به دلیل تنوع آن‌ها از حوزه بازرگانی الکترونیک تا بحث‌های تخصصی شیوه نوشتن قراردادهای بین المللی گسترده است اما بیشترین استقبال در بخش کتاب‌های تجارت با کشورها انجام شده است.

در حال حاضر با اینکه آمار مطالعه کتاب‌های چاپی تحت تاثیر عواملی مانند تلفن‌های همراه و کتاب‌های الکترونیکی قرار گرفته است اما کتب تخصصی همچنان جایگاه ویژه خود را حفظ کرده‌اند. با این حال آمار خرید و مطالعه کتاب توسط افراد عام جامعه کاهش یافته است. حدود ۹ سال پیش، به این نتیجه رسیدیم که بازرگانان و صاحبان کسب و کار اصفهانی در تامین کتب تخصصی مرتبط با بازرگانی با مشکل روبه رو هستند و برای تهیه آن‌ها باید در پایتخت اقدام کنند. بنابراین با انعقاد قراردادی با شرکت چاپ و نشر وزارت صمت جهت تسهیل این فرایند، نمایندگی این شرکت در اصفهان را اخذ نمودیم.

با توجه به فضای غیر عملی دانشگاه‌ها و مراکز آموزشی کشور و کفایت آموزش به موضوعات تئوری و نظری، دانشجویان یا فارغ التحصیلان چطور می توانند با بعد عملی رشته تحصیلی خود آشنا شوند؟  

البته با وجود اینکه بازار هدف مرکز آموزش بازرگانی عام نبوده و به طور دقیق بازار هدف آن، بازرگانان و در لایه بعدی اصناف است، با همکاری با مراکز رشد دانشگاه‌ها به افزایش سطح سواد دانشجویان نیز کمک می‌کند. اتفاق جدیدی که در سال‌های اخیر به وقوع پیوسته، این است که دانشجویان معمولا هیچگونه انگیزه آموزشی مازاد ندارند، یعنی به غیر از واحدهای درسی که ملزم به گذراندن آن‌ها هستند به دنبال چیزی بیش از آن نیستند.

یکی از اهدافی که در برنامه داریم تغییر نوع تفکر و نگرش دانشجو است نه اینکه برای دانشجو کار پیدا کنیم، زیرا این وظیفه ارگان‌هایی مانند اداره کار و مراکز کاریابی است. نگاه استخدامی دانشجویان باید تغییر کند و به سمتی برود که خود اقدام به تولید کار کنند نه اینکه زیر پرچم برندی باشند.

 البته بنده به شخصه معتقد هستم امکان کارآفرین شدن همه وجود ندارد زیرا در جامعه به کارمند، نیروهای خدماتی، پزشکان و کارآفزینان خوب هم (همه در کنار یکدیگر) نیاز داریم ولی باید اثربخشی هر شخص در هر جایگاهی که قرار دارد افزایش یابد.

این مرکز به عنوان بازوی آموزشی وزارت بازرگانی سابق و زیرمجموعه موسسه مطالعات و پژوهش های بازرگانی چقدر تلاش کرده تا زمینه چنین موضوعی را فراهم و این افراد را برای ورود به بازار کار آماده کند؟

در کنار این موضوع یکی از خلاء‌هایی که در زمینه بازرگانی بین الملل شناسایی شد مربوط به تورهای آموزشی است. به عنوان مثال پس از مصاحبه با دانشجویی از دانشگاه اصفهان، مشخص می‌شود این فرد با وجود این که دانش آموخته رشته مدیریت بازرگانی است اما دانسته‌هایش از این رشته در فرایند بازرگانی بین الملل مفید نیست، حتی یکبار نیز به گمرک نرفته است و از “اعتبارات اسنادی” تنها نام و معادل انگلیسی آن (‌LC) را می‌داند. بنابراین با هدف آشنایی کسانی که در حوزه بازرگانی آموزش دیده‌اند، تورهای آموزشی متفاوتی نظیر بازدید از گمرک طراحی و اجرا شد. پس از آن تور بازدید از واحدهای صنعتی مانند باریج اسانس کاشان که بازدید از آن عمومی نبود تا واحدهای صنعتی بزرگ‌تر، طراحی و اجرا شد.

در گام بعدی تورهای برون استانی مرتبط با حوزه بازرگانی مانند تور بازدید از بنادر شهید رجایی و شهید باهنر در بندرعباس و در فاز بعدی نیز تورهای تخصصی برون مرزی مانند هیئت‌های تجاری مطرح و با اخذ مجوز از سازمان توسعه تجارت طرح بازدید هیئت‌های تجاری عملیاتی شد. به طور کلی، فعالیت‌های مرکز آموزش بازرگانی به اختصار به چند حوزه تقسیم می‌شود که شامل آموزش‌های کوتاه‌ مدت، دوره‌های بلند مدت و جامع، برگزاری همایش‌ها، سمینارها، نمایشگاه‌ها و تورهای آموزشی است.